Przystawka/Przetwornik - co to za urządzenie?

Przystawka lub przetwornik to nazwy różnego typu urządzeń, które pozwalają na podłączenia akustycznego, pozbawionego elektroniki instrumentu do nagłośnienia. W dużym uproszczeniu można je uznać za “mikrofon dla instrumentów strunowych”, choć nie tylko ten typ instrumentów może korzystać z przetwornika. Poniżej dowiesz się więcej o ich rodzajach, charakterystyce, a także dlaczego wykorzystuje się przystawki zamiast mikrofonów.

Rodzaje przystawek i przetworników

Zacznijmy od przybliżenia rodzajów przystawek i przetworników, które są kluczowymi elementami w nagłaśnianiu instrumentów muzycznych. Podstawową rolą tych urządzeń jest zamiana drgań strun na sygnał elektryczny, który można następnie wzmacniać, nagrywać lub modyfikować.

Przystawki do gitar klasycznych/akustycznych

Przystawki do gitar akustycznych i klasycznych umożliwiają elektroakustyczną amplifikację dźwięku bez potrzeby użycia zewnętrznych mikrofonów. Istnieją głównie dwa typy: przetworniki piezoelektryczne, które montuje się pod mostkiem instrumentu i łapią drgania strun oraz korpusu, oraz przetworniki magnetyczne, które umieszcza się na otworze rezonansowym. 

Każdy z nich oferuje unikalne brzmienie i jest wybierany w zależności od preferencji muzyka oraz wymogów stylistycznych. W przypadku tych rodzajów gitar, dodatkowe przystawki są na tyle popularne, że w ofercie producentów nie brakuje gotowych gitar elektroklasycznych oraz gitar elektroakustycznych z gotowym, wbudowanym przetwornikiem.

Przystawki do gitar elektrycznych

W przypadku gitar elektrycznych, przetworniki mają zasadnicze znaczenie dla charakteru dźwięku. Przetworniki magnetyczne, znane jako humbuckery i single-coil, zbierają drgania metalowych strun i przekształcają je w sygnał elektryczny. 

Humbuckery charakteryzują się cieplejszym, pełniejszym dźwiękiem z mniejszą ilością szumów, podczas gdy single-coile oferują jasne, przejrzyste brzmienie, idealne dla gatunków takich jak blues czy rock.

Przeczytaj więcej o przystawkach do gitar elektrycznych:

Single Coil - co to jest?

Humbucker - co to?

Przystawki do ukulele

Przystawki do ukulele podążają podobną ścieżką jak te do gitar akustycznych, umożliwiając wzmacnianie dźwięku tego niewielkiego instrumentu. Zazwyczaj wykorzystuje się tutaj małe przetworniki piezoelektryczne, które są dyskretnie umieszczane wewnątrz lub pod mostkiem instrumentu. Pozwala to na zachowanie naturalnego brzmienia ukulele, jednocześnie oferując możliwość głośnego występu bez utraty jakości dźwięku.

Przystawki do skrzypiec/altówek

Przetworniki do skrzypiec i altówek są projektowane tak, aby uchwycić subtelne niuanse i bogactwo brzmienia tych instrumentów. Często wykorzystuje się przetworniki piezoelektryczne montowane pod mostkiem lub specjalne mikrofony kontaktowe, które można przymocować bezpośrednio do korpusu instrumentu. Dzięki temu muzycy klasyczni i folkowi mogą łatwo wzmacniać swoje instrumenty, nie tracąc na jakości akustycznej.

Przystawki do wiolonczeli

Przystawki do wiolonczeli działają na podobnej zasadzie co przetworniki do skrzypiec i altówek. Również tutaj dominują rozwiązania piezoelektryczne, zapewniające wierność akustycznego brzmienia instrumentu. Montaż przetwornika pod mostkiem lub na korpusie pozwala na efektywne przenoszenie dźwięku wiolonczeli do systemu nagłośnieniowego, co jest szczególnie ważne w muzyce kameralnej i solowych występach.

Przystawki do cajonów

Nawet cajony, będące perkusyjnymi instrumentami akustycznymi, mogą być wyposażone w przetworniki, aby wzmacniać ich unikalne brzmienia. Przystawki te zazwyczaj przybierają formę mikrofonów kontaktowych lub piezoelektrycznych przetworników montowanych wewnątrz instrumentu. Umożliwiają one wyraźne oddanie bogactwa tonów, od głębokich basów po wyraźne i krótkie dźwięki stukające.

Dlaczego w gitarach stosuje się przetworniki zamiast mikrofonów?

Zastosowanie przetworników w gitarach zamiast tradycyjnych mikrofonów wynika z kilku praktycznych powodów, które przekładają się na jakość oraz wygodę użytkowania. Przede wszystkim, przetworniki zapewniają bezpośrednie i precyzyjne przechwytywanie drgań strun, co jest kluczowe dla wiernego odwzorowania dźwięku instrumentu. Poniżej garść głównych zalet używania przetworników:

1. Unikanie sprzężeń zwrotnych: Mikrofony są wrażliwe na dźwięki z otoczenia, co w przypadku głośnych występów na żywo może prowadzić do niepożądanych sprzężeń zwrotnych. Przetworniki, będąc bezpośrednio połączonymi z instrumentem, minimalizują ten problem, zapewniając czysty sygnał.
2. Wierność dźwięku: Przetworniki są zaprojektowane tak, aby dokładnie przechwytywać niuanse dźwięku strun, co jest trudniejsze do osiągnięcia przy użyciu zewnętrznych mikrofonów, zwłaszcza w środowisku z dużą ilością zakłóceń akustycznych.
3. Mobilność i wygoda: Przetworniki są zazwyczaj montowane na stałe w instrumencie, co eliminuje konieczność ustawiania dodatkowego sprzętu (jak mikrofony) podczas występów. To sprawia, że gitary są łatwiejsze w transporcie i szybsze w przygotowaniu do gry.
4. Kontrola nad dźwiękiem: Przetworniki często oferują możliwość bezpośredniej manipulacji sygnałem (np. poprzez pokrętła głośności i tonu na gitarze), co pozwala muzykom na szybkie dostosowanie brzmienia do własnych preferencji bez potrzeby korzystania z zewnętrznej aparatury.
5. Zmniejszenie wpływu otoczenia: Mikrofony mogą łapać nie tylko dźwięk instrumentu, ale i hałasy z otoczenia, co w niektórych sytuacjach może negatywnie wpłynąć na jakość finalnego dźwięku. Przetworniki, przechwytując dźwięk bezpośrednio z instrumentu, eliminują ten problem.
6. Zastosowanie efektów: Przetworniki umożliwiają łatwe stosowanie efektów gitarowych bez dodatkowych zakłóceń, co jest szczególnie ważne w muzyce, gdzie efekty te pełnią kluczową rolę w kształtowaniu brzmienia.

Warto podkreślić, że wybór między przetwornikami a mikrofonami zależy od kontekstu i preferencji muzyka, jednak przetworniki oferują wyraźne korzyści w wielu typowych scenariuszach, zwłaszcza na żywo i w studio nagraniowym.