Podstawy pielęgnacji i przechowywania gitar dla początkujących

16-12-2022

Najpopularniejszym tworzywem wykorzystywanym do produkcji gitar jest drewno. Niestety obok dobrych właściwości akustycznych i plastyczności ułatwiającej formowanie instrumentu powszechny budulec nie jest pozbawiony wad. Sprawdź, jak należy przechowywać gitarę, by mimo upływu lat cieszyć się jej dobrym brzmieniem.

Nieprawidłowe przechowywanie gitary – typowe problemy i ich źródła  

Właściwa pielęgnacja instrumentu to podstawa jego długowieczności. Brak konsekwencji w dbaniu o stan gitary prowadzi do usterek takich jak: 

brzęczenie strun, 

wypaczone progi, 

skrzywiony lub pęknięty gryf, 

problemy ze strojeniem i intonacją, 

rozklejanie się pudła rezonansowego, 

pęknięcia lakieru i korpusu. 

Gitara – zarówno nowa, jak i używana – jest szczególnie wrażliwa na wahania wilgotności i temperatury. Mimo że większość instrumentów zostaje uszczelniona poliuretanem lub nitrocelulozą, i tak absorbuje wodę z otoczenia. Niezależnie od gatunku i poziomu wysezonowania drewna jego wymiary zwiększają się (puchną) wraz ze stopniem pochłoniętej wilgoci, oraz kurczą, kiedy drewno wysycha. Gitara wilgotna może pleśnieć, natomiast sucha – pękać.  

Wilgotność 

Instrument należy przechowywać w pomieszczeniu o wilgotności nie mniejszej niż 40 i nie większej niż 60%. Ten poziom najtrudniej utrzymać zimą, gdy wilgotność w ogrzewanych pokojach spada do 20-procentowego bądź jeszcze niższego pułapu. Wówczas gitara mocno wysycha, stojąc blisko kaloryfera (czego należy stanowczo unikać), ale także znajdując się w innej części domu.  

Na schnącym, kurczącym się drewnie, z boku gryfu będą coraz mocniej uwidaczniać się krawędzie. Płyta wierzchnia zacznie się zapadać, a obniżenie mostka doprowadzi do brzęczenia strun i garbu w dolnych progach.

Higrometr i nawilżacz 

Z pomocą gitarzystom przychodzą higrometr i nawilżacz, służące do stałego monitorowania i korygowania poziomu wilgotności. Wydatek rzędu kilkudziesięciu (kilkuset) złotych może skutecznie zabezpieczyć o wiele cenniejszy instrument. Jeśli chcesz maksymalnie ograniczyć koszty, zastosuj prowizoryczny nawilżacz w postaci gąbki regularnie nasączanej wodą. Włóż ją do plastikowej obudowy, a następnie w otwór pudła rezonansowego.  

By kontrolować wilgotność, kup higrometr elektroniczny z funkcją przesyłania danych pomiarowych na smartfona. Albo zaopatrz się w futerał z wbudowanym higrometrem.  

Gdy nie masz możliwości szybkiego zakupu sprzętu, polegaj na domowych sposobach inspekcji. Nigdyś gitarzyści dzielili się informacją, że wystarczy trzymać w pokrowcu z gitarą marchewkę lub przekrojonego ziemniaka i regularnie sprawdzać stan warzywa. Jeśli nie wysycha, można przyjąć, że wilgotność w pomieszczeniu jest korzystna dla instrumentu.  

Ciekawostka! Aby uzyskać odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniu o powierzchni nie większej niż 30 mkw., w ciągu doby należy odparować około 5 litrów wody. 

Pielęgnacja gitary a nadmierna temperatura  

Szokowe umieszczenie gitary w środowisku o zwiększonej wilgotności i wysokiej temperaturze (powyżej 30 stopni Celsjusza) może prowadzić do osłabienia kleju przy mostku i w efekcie oddzielenia go od pozostałej części instrumentu. Taka sytuacja nie powinna mieć miejsca, jeśli w nowe otoczenie gitara zostanie wprowadzona stopniowo. Mimo wszystko nadmierna wilgotność to zjawisko, które w polskim klimacie jest rzadkością.  

Gitary nie należy wystawiać na długotrwały wpływ promieni słonecznych. Wieloletnie oddziaływanie mocnego światła na instrument niechybnie poskutkuje jego wyblaknięciem. 

Nagłych zmian temperatur trzeba unikać zwłaszcza zimą. Zanim wniesiesz gitarę z dworu do pomieszczenia, pozostaw ją chociaż na pół godziny w futerale (np. na klatce schodowej). Dzięki temu pozwolisz się jej ogrzać. Równomierny wzrost temperatury zmniejszy ryzyko uszkodzeń powłoki zewnętrznej. Gitarę najlepiej przechowywać w temperaturze 18–24 stopni Celsjusza.

Konserwacja poszczególnych elementów - struny, gryf, podstrunnica  

Struny jako jeden z najmocniej użytkowanych elementów gitary są narażone na największe zniszczenia. Kiedy grasz, osadzają się na nich tłuszcz i fragmenty naskórka, co wpływa na brzmienie. Mikroskopijne nieczystości pozostaną na gryfie nawet wtedy, gdy przed rozpoczęciem muzykowania umyjesz ręce. Z tego powodu instrument należy czyścić regularnie; po każdych ćwiczeniach. By ochronić gryf, warto po zmianie strun przetrzeć go olejem wolnym od kwasów (np. rowerowym).  

Podstrunnicę powinieneś przetrzeć suchą szmatką i czyścić środkiem zalecanym przez producenta (nie wodą!), co zapobiegnie jej wysychaniu. Jeśli jest bardzo zabrudzona, użyj szczoteczki do zębów. Podobnie postępuj w pielęgnacji korpusu. 

Skontroluj stan mocowań śrubek w mechanizmie naciągającym struny; mających tendencję do rozluźnień. W celu utrzymania sprawności mechanizmu co najmniej raz w roku przesmaruj go, wpuszczając kroplę oleju między kółko zębate a ślimaka. 

Sposoby przetrzymywania gitar: 

Futerały 

Najbezpieczniejszą formą przechowywania gitary jest sztywny futerał zalecany przez producenta do konkretnego modelu instrumentu. Niestety jakość nie idzie w parze z komfortem – „gitarowe etui” jest duże i ciężkie, a przez to niewygodne w użyciu. Jest jednak niezbędne, jeśli zamierzamy podróżować z gitarą, np. pociągiem lub samolotem.  

Pamiętaj, aby instrumenty składować jeden obok drugiego, a nie na sobie. Futerały, choć są bardzo odporne, mają ograniczoną wytrzymałość. 

Gitary – nawet w futerale – podczas sezonu grzewczego nie powinniśmy przechowywać na szafach. Unoszące się ciepłe powietrze po dłuższym okresie trzymania instrumentu na wysokości może doprowadzić do jego poważnych uszkodzeń.  

Pokrowce 

Alternatywą dla futerału jest pokrowiec – o wiele mniej bezpieczny dla instrumentu, lecz wygodniejszy w użyciu. Jeśli zdecydujesz się na tę opcję, instrument umieść na stabilnym podłożu, a na pokrowcu nie kładź dodatkowych elementów – zwłaszcza ciężkich. Mimo że pokrowce nie chronią gitary przed temperaturą i wilgocią, są barierą dla drobniejszych uszkodzeń fizycznych.

Przeczytaj pełne porównanie pokrowca i futerału do gitary lub zobacz naszą ofertę 

Haki ścienne 

Jeśli Twoje pomieszczenie jest niewielkie, zamiast futerału kup haki ścienne. Takie rozwiązanie pozwoli zaoszczędzić przestrzeń i wyeksponować gitarę oraz ułatwi do niej dostęp. Nie bój się, że uszkodzisz gryf. Jego główka – przystosowana do dużego naciągu strun – jest bardzo wytrzymała. Przed zamocowaniem gitary sprawdź jakość uchwytów (zwróć uwagę na to, czy są miękkie; bezpieczne dla lakieru). 

Nie wieszaj gitary na ścianach szczytowych lub kominowych, gdzie można spodziewać się największych wahań temperatury i wilgotności.  

Wadą haków ściennych jest ich montaż: związany z koniecznością wywiercenia otworów umożliwiających instalację.  

Stojaki (statywy) 

Stojaki to najmniej bezpieczne rozwiązania dla muzyków, u których w domu są małe dzieci bądź większe zwierzęta. Mimo to są dość tanią opcją, ułatwiającą sięganie po instrument w dowolnym momencie. Niestety stojak z gitarą łatwo przewrócić: wystarczy wejść na chwilę do pomieszczenia, w którym jest ciemno, i niechcący kopnąć w statyw.

Haki i statywy do gitar wszelkich odmian znajdziesz w tej kategorii 

Czy gitara może stać na podłodze? 

Instrument możemy przechowywać na ziemi, lecz w ten sposób zwiększamy jego podatność na uszkodzenia. Do gitary powinniśmy dołączyć przynajmniej stojak, a jeszcze lepiej, jeśli umieścimy ją na stojaku zapakowaną w pokrowiec; albo – ewentualnie – skorzystamy z futerału. 

Jakich środków warto używać do pielęgnowania gitary? 

W pielęgnacji gitary można korzystać z takich środków jak: 

ściereczka z mikrofibry Ernie Ball,  

środek do czyszczenia strun i podstrunnic GHS Fast Fret,  

uniwersalny płyn do czyszczenia gitar Ernie Ball,  

olejek cytrynowy do podstrunnic Dunlop Fretboard 65,  

wosk do konserwacji korpusów Warwick Surface Finisher.

Środki te, jak i wiele więcej znajdziesz w kategorii środków do pielęgnacji. 

Wszelkie uszkodzenia, takie jak: pęknięcia, odklejenia czy wypaczenia itp., powinien naprawiać wyłącznie wykwalifikowany lutnik. Jeśli intensywnie korzystasz z gitary, raz w roku oddaj ją do fachowca na kompleksowy przegląd. 

Przeczytaj jeszcze...

Jak wybrać pierwszą gitarę

Jak wybrać pierwszą gitarę

13-07-2023
Decyzja o rozpoczęciu nauki gry na gitarze to emocjonujący moment w życiu każdego miłośnika muzyki. Wybór pierwszego instrumentu może jednak stanowić spore wyzwanie, zwłaszcza dla osób, które dopiero zaczynają swoją muzyczną przygodę. W tym artykule postaramy się przybliżyć Ci...
Pokrowiec czy futerał - co wybrać do gitary?

Pokrowiec czy futerał - co wybrać do gitary?

09-01-2024
Niezależnie od tego czy jesteś zaprawionym gitarzystą, czy rozglądasz się dopiero za swoim pierwszym wiosłem, z pewnością prędzej niż później spotkasz się z koniecznością zakupu futerału bądź pokrowca. Można by śmiało powiedzieć, że pokrowce i futerały są równie...
Jak odróżnić gitarę klasyczną od akustycznej?

Jak odróżnić gitarę klasyczną od akustycznej?

10-01-2024
Najprościej rzecz ujmując - gitara akustyczna jest większa i posiada metalowe struny, z kolei gitara klasyczna jest mniejsza i wyposażona w struny nylonowe. W dalszej części dowiesz się, dlaczego odróżnianie tych gitar jest tak istotne, a także na zdjęciach zobaczysz najważniejsze...